Samoutrudnianie jest taktyką obronną, która polega na angażowaniu się człowieka w działania, które obniżają szansę osiągnięcia sukcesu, jednocześnie zwalniając z odpowiedzialności za porażkę. Ponadto działania związane z samoutrudnianiem, w przypadku odniesienia sukcesu, mogą podwyższać samoocenę.
Dariusz Doliński i Andrzej Szmajke wyróżniają trzy podstawowe typy samoutrudniania: behawioralne, niebehawioralne i symboliczne.
- Samoutrudnienia behawioralne pojawiają się, gdy ktoś przez własne działania utrudnia sobie osiągnięcie sukcesu.
- Samoutrudnienia niebehawioralne, zwane inaczej demonstracyjnymi, polegają na okazywaniu przed przystąpieniem do działania różnego typu słabości. Np. udawaniu dolegliwości fizycznych.
- Samoutrudnienia symboliczne dotyczą percepcji sytuacji zadaniowej. Osoba zaczyna postrzegać warunki jako mniej korzystne niż istniejące w rzeczywistości, zadanie jako trudniejsze, a współpracownika jako mniej zdolnego.
źródło:
Doliński, D., Szmajke, A. (1994). Samoutrudnianie. Olsztyn: PTP, Pracownia Wydawnicza.
