Jedno z podstawowych pojęć wiktymologii. Pojęcie to oznacza proces stawania się ofiarą, jak i również związane z tym przyczyny i mechanizmy. Wyróżniamy:
- Wiktymizację pierwotną czyli proces stawania się ofiarą w wyniku popełnienia przestępstwa. Jego konsekwencją jest wyrządzenie przez sprawcę szkody ofierze. Doznanie szkody polega subiektywnej ocenie, dlatego skutki wiktymizacji odczuwa się indywidualnie. Wiktymizacja degradująco zmienia poczucie tożsamości, ofiara traci podstawowe poczucie bezpieczeństwa.
- Wiktymizację wtórną czyli sytuację, kiedy ofiara przestępstwa ponownie doznaje krzywdy i cierpienia wskutek niewłaściwych procedur procesowych. Dla przykładu wielokrotne przesłuchiwanie ofiar przestępstw na tle seksualnym. W przypadku wiktymizacji wtórnej osoba pokrzywdzona oprócz pokrzywdzenia przestępstwem, może doznać powtórnie krzywd przez reakcję społeczeństwa na jej pokrzywdzenie. Wtórne pokrzywdzenie może nastąpić w skutek reakcji najbliższego otoczenia, w miejscu zamieszkania, pracy czy nauki. Takie reakcje otoczenia jak ciekawość, oburzenie czy potępienie środowiska może wywołać efekt stygmatyzacji, co może utrudnić powrót ofiary do stanu przed popełnieniem przestępstwa.
- Wiktymizację wielokrotną rozumianą jako sytuację, kiedy ta sama osoba staje się ofiarą kolejnych przestępstw tej samej lub innej kategorii.
Badania donoszą, że każda wiktymizacja może zwiększyć podatność na stanie się ofiarą.
źródła:
Siuta, J. (2005). Słownik psychologii. Kraków: WZS
