Twórcą pojęcia jest Leon Festinger, który jako pierwszy, w 1957 roku opisał to zjawisko. Badania nad dysonansem prowadzone są do dziś, a teoria dysonansu poznawczego zaliczana jest do najważniejszych teorii z zakresu psychologii społecznej.
Dysonans poznawczy to stan nieprzyjemnego napięcia psychicznego, który występuje w sytuacji pojawienia się co najmniej dwóch niezgodnych ze sobą elementów poznawczych. Elementy te to m.in.: myśli, twierdzenia, sądy, postawy, informacje, oceny, zachowania, zasady itp.
Redukowanie dysonansu może nastąpić poprzez:
- przeformułowanie znaczenia jednego z elementów, które ze sobą kolidują. Dla przykładu palacz, który twierdzi, że poza papierosami jest wiele innych szkodliwych rzeczy. Zmienia tym znaczenia słowa „szkodliwy” na niewywołujące silnego dysonansu.
- Zmianę jednego z elementów, które nie są ze sobą zgodne. Np. palacz, który dowiaduje się, że palenie jest szkodliwe, może albo rzucić palenie, albo odrzucić myśli o szkodliwości nałogu.
- Dodanie nowego elementu poznawczego. Dla przykładu palacz, który twierdzi, że palenie na świeżym powietrzu niweluje szkodliwość dymu papierosowego.
źródła:
Aronson, E., Mills, J. (1959). The effect of severity of initation on liking for a group. Journal of Abnormal and Social Psychology, 59: 177-181.
Wojciszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
