Pojęcie karmy
Pojęcie karmy związane jest z religiami dharmicznymi (buddyzmem, hinduizmem, dżinizmem, sikhizmem oraz adżwikizmem). Wszystkie religie dharmiczne rozpoczęły się na subkontynencie indyjskim. Słowo „karma” dosłownie oznacza „czyn”, „działanie”. Karma rozumiana jest jako prawo przyczyny i skutku. Każde nasze działanie przynosi określony efekt. Prawo karmy determinuje sposób, w jaki powinniśmy żyć. To inaczej sposób postępowania. Każdy odpowiedzialny jest za swoje życie i postępowanie. To sprawia, że wszystkie doświadczenia rozumiane są jako efekt naszego działania. Dotyczy to zarówno szczęścia jak i cierpienia. Pojęcie karmy wiążę się z pojęciem reinkarnacji, czyli ciągle powtarzającym się cyklem narodzin, śmierci i ponownych narodzin. Według poglądu wschodnich religii nasze obecne życie jest tylko jednym z wielu. Zanim się urodziliśmy, przeżyliśmy już inne wcielenia, a po śmierci czekają na nas kolejne. To jak postępujemy za życia, wpływa na to w jakiej postaci narodzimy się w kolejnym wcieleniu.
Dlaczego karma wraca?
To koncepcja, zgodnie z którą dobre i złe czyny, jakie popełniamy, wpływają na nasze przyszłe doświadczenia. W tym sensie karma „wraca” w postaci konsekwencji naszych działań. Koncepcja karmy jest bardzo złożona i wielowymiarowa, a jej interpretacja zależy od konkretnej filozofii lub religii. Zgodnie z tą zasadą, nasze czyny mają wpływ na nasze życie. Dobre czyny prowadzą do pozytywnych konsekwencji, złe do negatywnych. Według zasad karmy, w życiu nic nie dzieje się przypadkowo. To co się dzieje w naszym życiu wynika z naszego uczestnictwa i działania. To co na zewnątrz jest odzwierciedleniem naszego wnętrza. Zasady karmy mówią również o tym, że to co czynimy innym ludziom, wraca do nas. Pojęcie może wydawać się abstrakcyjne, jednak może znaleźć odniesienie również w psychologii.
Psychologiczne rozumienie karmy
W psychologii karma może być rozumiana jako koncepcja, że nasze myśli, słowa i czyny mają wpływ na nasze doświadczenia życiowe. Innymi słowy, to co robimy i jak postępujemy wpływa na nasze szczęście i niepowodzenia w przyszłości. Psychologiczne rozumienie karmy może pomóc w zrozumieniu wpływu naszych wyborów i działań na nasze życie oraz w podejmowaniu lepszych decyzji dla naszego dobra i dobra innych. Może motywować nas do postępowania zgodnie ze swoimi wartościami i zasadami moralnymi.
Samospełniające się proroctwo
Pojęcie karmy i samospełniającego się proroctwa są związane z ideą, że nasze myśli, słowa i czyny wpływają na nasze doświadczenia życiowe. W samospełniającym się proroctwie, nasze przekonania na temat siebie i świata mogą wpłynąć na to, jakie zachowania podejmujemy. To z kolei oddziałuje na nasze doświadczenia i wyniki. Podobnie, koncepcja karmy mówi, że nasze działania i wybory przyczyniają się do tego, co dzieje się w naszym życiu.
W obu przypadkach, pojęcia te sugerują, że nasze myśli i zachowania mają wpływ na nasze życie, co może być zarówno wyzwaniem, jak i szansą. Z jednej strony, może to być motywujące, ponieważ oznacza to, że mamy kontrolę nad swoim życiem. Możemy wprowadzać zmiany, aby poprawić swoją sytuację. Z drugiej strony, może to również być niepokojące. Sugeruje nam to, że negatywne myśli i zachowania mogą mieć negatywne skutki w przyszłości.
W każdym przypadku, zarówno pojęcie karmy, jak i samospełniającego się proroctwa, podkreślają wpływ naszych działań i wyborów na nasze życie i wskazują na konieczność podejmowania odpowiedzialnych decyzji, aby osiągnąć pozytywne wyniki i szczęście.
Efekt Pigmaliona
Efekt Pigmaliona to rodzaj samospełniającej się przepowiedni. To zjawisko, w którym oczekiwania, jakie osoba ma względem drugiej, wpływają na zachowanie i wyniki drugiej osoby. Zjawisko to podkreśla wpływ naszych przekonań, oczekiwań i działań na wyniki naszych działań i doświadczeń życiowych. Efekt Pigmaliona dotyczy wpływu przekonań innych ludzi na nasze wyniki. Natomiast koncepcja karmy dotyczy wpływu naszych własnych działań i wyborów na nasze doświadczenia w przyszłości. Ważne jest, aby pamiętać, że efekt Pimgaliona działa w obie strony. Dzieli się na efekt Golema i Galatei.
Efekt Golema
Efekt Golema dotyczy negatywnych przekonań. Zgodnie z efektem Golema niskie oczekiwania prowadzą do zahamowania postępów. Przykładem może być wychowanie dziecka. W sytuacji, gdy zakładamy z góry, że nasze dziecko nie osiągnie sukcesu lub sobie z czymś nie poradzi. Częstym przykładem niskich oczekiwań jest przykładowo wypowiadanie słów „Zostaw to, ja to zrobię szybciej”. Taki komunikat daje do zrozumienia dziecku, że nie potrafi czegoś zrobić. Dziecko będzie również widziało, że jest negatywnie postrzegane przez rodzica, który jest jego wzorem. Może to przyczyniać się do postawy rezygnacyjnej u dziecka i myśli „po co mam się za to zabrać, skoro i tak nie potrafię tego zrobić”.
W przypadku efektu Golema, negatywne przekonania i niskie oczekiwania na temat kogoś mogą prowadzić do pogorszenia wyników. Efekt Golema to negatywna odmiana efektu Pigmaliona, polegająca na tym, że w określonych sytuacjach, pod wpływem czyichś negatywnych oczekiwań, zaczynamy się zachowywać zgodnie z tymi właśnie oczekiwaniami. Nawet jeżeli pierwotny kontekst sytuacyjny wcale tego nie wymuszał.
Koncepcja karmy mówi natomiast, że nasze postępowanie i wybory mają wpływ na to, co zdarza się nam w życiu, zarówno teraz, jak i w przyszłości. Wpływ karmy utożsamiany jest z zasadą przyczyny i skutku, czyli że nasze postępowanie przynosi konsekwencje, które mogą powrócić do nas w przyszłości.
Efekt Galatei
Kolejnym przykładem jest efekt Galatei, który z kolei dotyczy pozytywnych oczekiwań. Zgodnie z efektem Galatei wysokie oczekiwania prowadzą do rozwoju. Polega na tym, że pod wpływem pozytywnych oczekiwań z zewnątrz, w określonych sytuacjach, zaczynamy zachowywać się zgodnie z tymi oczekiwaniami. Nawet jeżeli początkowo sytuacja nie była sprzyjająca. Pojęcie karmy i efekt Galatei dotyczą wpływu naszych działań i zachowań. Ma to odzwierciedlenie w tym jak inni nas postrzegają i jak nas traktują. Efekt Galatei mówi, że wysokie oczekiwania wobec kogoś, mogą prowadzić do poprawy jego wyników, a niskie oczekiwania – do pogorszenia wyników. W podobny sposób, koncepcja karmy mówi, że nasze postępowanie wpływa na nasze doświadczenia w przyszłości.
W obu przypadkach, sugeruje się, że nasze działania i wybory mają wpływ na to, jak inni nas postrzegają i traktują. Można to traktować jako motywację do podejmowania pozytywnych działań i decyzji, aby zyskać pozytywne doświadczenia i lepsze traktowanie przez innych ludzi. Jednakże, warto zaznaczyć, że koncepcja karmy odnosi się do wielu aspektów życia, takich jak moralność, etyka i duchowość, podczas gdy efekt Galatei odnosi się bardziej do działań i oczekiwań innych wobec nas. Mimo że oba pojęcia dotyczą wpływu naszych działań na wyniki w przyszłości, ich zakres i zastosowanie różnią się od siebie.
Karma a atrybucje w służbie ego
Można zauważyć powiązanie między atrybucjami w służbie ego oraz pojęciem karmy. Oba pojęcia dotyczą sposobu, w jaki ludzie interpretują swoje doświadczenia. Atrybucje w służbie ego to tendencja ludzi do przypisywania sukcesów swoim umiejętnościom i cechom osobowości, a porażek czynnikom zewnętrznym, takim jak pech czy trudne warunki. W ten sposób ludzie chronią swoją samoocenę i zachowują poczucie kontroli nad swoim życiem. Koncepcja karmy mówi natomiast, że nasze doświadczenia w przeszłości i nasze postępowanie wpływają na nasze doświadczenia w przyszłości.
Podobieństwo między tymi dwoma pojęciami polega na tym, że oba dotyczą sposobu, w jaki ludzie interpretują swoje doświadczenia. Atrybucje w służbie ego pozwalają ludziom na utrzymanie swojej pozytywnej samooceny i poczucia kontroli. Natomiast koncepcja karmy zakłada, że nasze doświadczenia i postępowanie wpływają na to, co zdarza się nam w przyszłości. Wprowadzenie pojęcia karmy może pomóc ludziom w lepszym zrozumieniu, że ich postępowanie ma konsekwencje. Mogą w ten sposób bardziej odpowiedzialnie podchodzić do swojego życia i podejmować decyzje z większą świadomością.
Empatia i współczucie
Możemy zauważyć powiązanie między empatia i współczuciem, a pojęciem karmy. Koncepcja ta mówi o tym, że nasze postępowanie wpływa na innych ludzi, a zatem możemy wpłynąć na ich doświadczenia w przyszłości. W związku z tym, gdy wykazujemy empatię i współczucie, możemy działać w taki sposób, aby pomóc innym w ich życiu. To z kolei może wpłynąć na to, jakie doświadczenia przyniesie nam przyszłość.
Ponadto, wierzenie w karmę może skłaniać ludzi do wykazywania większej empatii i współczucia. Zgodnie z wierzeniem, że ich postępowanie będzie miało wpływ na to, co spotka ich w przyszłości. Dzięki wierzeniu w karmę możemy być bardziej skłonni do pomagania innym. Jednak warto zauważyć, że do zachowań empatycznych i współczucia motywują nas różne czynniki takie jak tworzenie relacji, środowisko, wychowanie.
Podsumowanie
W rozumieniu psychologii podejmowane działania mają odzwierciedlenie w przyszłości. Nasze czyny mają wpływ na naszą przyszłość. Dzieje się to jednak na zasadzie konsekwencji naszych działań. Działania i ich konsekwencje są ze sobą ściśle powiązane. Przykładowo, jeśli odpowiednio przygotujemy się do rozmowy o pracę, najprawdopodobniej osiągniemy wyznaczony cel. Natomiast pojęcie karmy jest ściśle związane z religiami i filozofią wschodnią. Jest zjawiskiem bardzo skomplikowanym i wielowymiarowym. Rozumienie karmy sugeruje, że nasze czyny mogą mieć odzwierciedlenie w przyszłości a nawet w innych wcieleniach. Może to dotyczyć sytuacji niewiązanych ze sobą, co nie ma odniesienia w psychologii.
