Asertywność – szacunek do siebie i innych
Codzienne sytuacje społeczne generują w nas różne zachowania i postawy. Jedną z tych postaw jest asertywność. To nasza umiejętność do odmawiania oraz wyrażania własnej opinii i potrzeb. Osoby asertywne potrafią komunikować się z innymi w sposób otwarty i uczciwy. Potrafią zidentyfikować się ze swoimi uczuciami i swobodnie je wyrażać.
Początkowo bycie asertywnym może wydawać się trudne. Warto nauczyć się asertywności, aby komunikować się otwarcie. Taka postawa wzmacnia naszą samoocenę i zwiększa szacunek do siebie i innych osób. Poprzez szczerą komunikację, inni ludzie otrzymują jasny komunikat i łatwiej jest im się do tego odnieść. Akceptowanie siebie samych poprzez asertywną postawę sprawia, że inni czują się przy nas pewniej. Dzięki temu inni ludzie mogą odczuć większą akceptację skierowaną w ich stronę.
Umiejętność mówienia „nie”
Jednym z najważniejszych aspektów asertywności jest umiejętność odmawiania, czyli mówienie „nie”, kiedy trzeba. Kiedy mówimy „nie” w sposób asertywny, wyrażamy swoje zdanie w sposób zdecydowany i stanowczy, ale jednocześnie kulturalny i szanujący rozmówcę. Asertywność jest ważna, ponieważ umożliwia nam skuteczne rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji i utrzymywanie zdrowych relacji. Dzięki asertywności mamy większą kontrolę nad naszym życiem, a nasza samoocena i poczucie własnej wartości wzrastają. W ostatecznym rozrachunku asertywność to kluczowa umiejętność społeczna, która pozwala nam na osiąganie sukcesów w życiu osobistym i zawodowym. Pamiętaj, że jeśli nie masz na coś ochoty, zawsze możesz odmówić. Nie musisz się usprawiedliwiać i tłumaczyć. Możesz spokojnie wyjaśnić, jakie są motywy Twojej odmowy.
Asertywność, a pewność siebie
Asertywna postawa może pozytywnie wpłynąć na naszą pewność siebie. Dzięki asertywności kontaktujemy się ze swoimi potrzebami. Uczymy się stawiać granice i nie pozwalamy na przekraczanie ich. To sprawia, że czujemy większą kontrolę. Kierując się asertywnością, unikamy konfliktów i szkodliwych zachowań, które bardzo negatywnie wpływają na nasze relacje. Poprzez wyrażanie siebie wykazujemy się większą otwartością do innych ludzi. To może ułatwić nam nawiązywanie bliższych relacji, co korzystnie wpływa na nasz dobrostan psychiczny. Nasza pewność siebie wzrasta, ponieważ potrafimy zadbać o to, co dla nas ważne.
Czy asertywności można się nauczyć?
Asertywność jest umiejętnością nabytą. Oznacza to, że w ciągu życia, w toku relacji z innymi możemy rozwijać swoją asertywność. Wszyscy różnimy się pod względem zdolności do bycia asertywnym. Niektóre osoby z powodu swoich predyspozycji osobowościowych oraz doświadczeń życiowych, mogą wykazywać postawę bardziej uległą lub przeciwnie agresywną. Postawa uległa charakteryzuje się nieumiejętnością zadbania o swoje potrzeby. Osoba uległa podczas kłótni często nie podejmuje się dyskusji lub wycofuje z niej. Może starać się zupełnie unikać sytuacji konfliktowych, co często wpływa na jej niekorzyść. Osoby wykazujące postawę agresywną to przeciwny biegun. Reagując agresywnie, jesteśmy tak naprawdę nieczuli na potrzeby innych. Często wynika to z potrzeby chronienia swojego ego. Przykładem zachowania agresywnego może być rozkazywanie zamiast prośby. Asertywność natomiast jest postawą najbardziej konstruktywną. Działa na naszą korzyść oraz na korzyść osób, które są z nami w relacji.
Często asertywność wymaga zmiany naszych nawyków komunikacyjnych i podejścia do sytuacji. Nie zawsze jest to łatwe, ale regularne ćwiczenie i stosowanie technik asertywności pozwoli nam stopniowo nabierać pewności siebie. Pojawi się umiejętność wyrażania siebie w sposób skuteczny i pełen szacunku. Warto też pamiętać, że rozwijanie asertywności to proces, który wymaga czasu i cierpliwości. Nie trzeba od razu stać się w pełni asertywnym, ale każdy ma możliwość poprawy swojej umiejętności w tym zakresie.
Jak rozwijać asertywność?
- Wyrażanie odmiennego zdania – zdarzają się sytuację, w których mamy odmienne zdanie od naszego rozmówcy lub całej grupy. To trudna sytuacja, ponieważ wymaga od nas wyrażenia odmiennej opinii i może wywoływać lęk związany z byciem ocenionym przez innych. To jednak bardzo dobry sposób na pobudzanie swojej asertywności. Ważne jest, aby w sposób konkretny i zdecydowany wyrazić swoje uczucia i myśli.
- Konstruktywna krytyka – zarówno przyjmowanie, jak i wyrażanie krytyki nie należy do prostych zadań. Niektóre sytuacje jednak od nas tego wymagają. Przykładowo, gdy pracujesz w zespole, a jeden ze współpracowników wykonuje swoje zadanie nieefektywnie. Tak jak wszyscy, chcesz osiągnąć dobre wyniki w zadaniu. W takiej sytuacji możesz spróbować wyrazić swoją krytykę konstruktywnie. Możesz powiedzieć, “Zauważyłem, że ostatnio coś się zmieniło w twoim podejściu do zadań. Z tego powodu trudniej jest nam, jako zespołowi osiągnąć oczekiwane wyniki. Czy chciałbyś podzielić się swoimi spostrzeżeniami i obawami, abym mógł Ci pomóc?”. W ten sposób wyrazisz swoje spostrzeżenia, podkreślisz efekty działań, ale jednocześnie zaproponujesz wsparcie i wyrazisz zrozumienie.
- Uczucia innych osób – aby zachować asertywną postawę, ale jednocześnie uszanować uczucia innych osób najlepiej jest aktywnie słuchać. Będąc wrażliwym na to, co komunikują nam inni, łatwiej będzie zauważyć nam i zrozumieć ich uczucia. Szacunek do innych oznacza również otwieranie się na inny punkt widzenia. Może w tym pomóc klarowne wyrażanie własnych uczuć. Dzięki temu Ty lepiej zrozumiesz siebie i pozwolisz na to innym.
Obserwacja siebie
- Panowanie nad głosem i postawa ciała – ton głosu oraz postawa ciała bardzo wpływają na to, jak postrzegają nas inni. Aby pokazać swoją asertywność i poczuć ją, warto zachować otwartą postawę ciała. Unikaj krzyżowania ramion i opuszczonej głowy, co może sygnalizować o braku pewności siebie lub niechęci do rozmowy. Używaj gestów, aby podkreślić, że jesteś zaangażowany w rozmowę. Staraj się utrzymywać kontakt wzrokowy, który ułatwia utrzymanie relacji. Używaj spokojnego i zdecydowanego tonu głosu. To pokaże, że jesteś pewien swojej postawy.
- Panowanie nad emocjami – obserwuj i staraj się kontrolować swoje emocje. Nadmierna emocjonalność może być postrzegana jako brak kontroli. Unikaj wypowiedzi pełnych frustracji i gniewu. Jeśli jednak w danym momencie nie jesteś w stanie zapanować nad emocjami, może poprosić o odłożenie dyskusji w czasie. Możesz również podzielić się swoimi emocjami, nazwać je i dzięki temu ułatwić drugiej osobie zrozumienie Ciebie.
- Oddychanie – skupienie się na oddechu to najlepsza metoda na zmniejszenie stresu. Oddychaj uważnie przed rozmową, która wymaga od ciebie asertywności. To pomoże zredukować napięcie.
Znane ćwiczenia
Zdarta płyta – to ćwiczenie, można wykonać w parach. Polega na odgrywaniu sceny, w której druga osoba prosi nas o to samo. Przykładowo nalega na wspólne wyjście do kina. Nie masz ochoty na wspólne wyjście, dlatego zadaniem jest odmówienie za każdym razem, nie zmieniając argumentów.
Słoń – to ćwiczenie polegające na wizualizacji. Wyobrażamy sobie, że jesteśmy wielkim, powolnym, spokojnym słoniem. Czujemy swoją łagodność i pewność siebie. Mówimy wolniej, spokojniej oddychamy. Wyciszamy się wewnętrznie, jednocześnie dopytując naszego rozmówcę o niezrozumiałe kwestie. Staramy się kontrolować nasze emocje.
Jujitsu – to ćwiczenie asertywności, w którym staramy się odmówić, jednocześnie przyjmując argumenty naszego rozmówcy. Dzięki temu łatwiej jest nam nauczyć się szanować własne i czyjeś granice.
Asertywność jako zdrowa komunikacja
Asertywność jest kluczowym postawą w zdrowej, konstruktywnej komunikacji z innymi. Postawa ta zawiera w sobie umiejętność wyrażania swoich uczuć, z jednoczesnym zachowaniem szacunku do uczuć innych. To zdolność do wyrażania własnego zdania i stawiania granic. Asertywność zawiera w sobie umiejętność mówienia “nie” oraz konstruktywnej krytyki. Ta postawa może bardzo korzystnie wpływać na nasze relacje z innymi oraz z samym sobą. Ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że jest to umiejętność, którą można nabyć w każdym momencie życia. Wymaga jednak od nas uświadomienia sobie naszych potrzeb oraz praktyki przy każdej możliwej okazji.
