W tempie dzisiejszego świata zużywamy nasze organizmy. Starając się dogonić coraz to nowe rozwiązania, wykorzystujemy nasze ciała nierzadko do granic ich wytrzymałości. Zdarza się tak, że cierpimy na różne zaburzenia somatyczne tj. nadczynność, niedoczynność tarczycy, policystyczne jajniki, czy zespół jelita drażliwego.

Nierzadko choroby podstawowe – takie, które potwierdzi lekarz specjalista, mogą wywoływać objawy depresji. Jednocześnie leki, które przyjmujemy, mogą nadwyrężać nasz organizm, który reaguje objawami obniżonego nastroju, podobnymi właśnie do objawów, jakie daje depresja. W badaniach klinicznych mamy potwierdzone przypadki myśli samobójczych, których podłożem nie jest depresja, a leki przyjmowane na chorobę somatyczną (organizmu). 

Choroby fizyczne a obniżony nastrój

Wielu lekarzy w swojej praktyce medycznej zauważyło, że schorzeniom fizycznym towarzyszy obniżenie nastroju. Można rozumieć przez to, że jeden pacjent cierpi z powodu dwóch zaburzeń. Do gabinetu lekarskiego trafiają osoby zmagające się np. z nadczynnością tarczycy, której towarzyszą symptomy psychologiczne. Oznacza to, że taka osoba jest w sytuacji, w której będzie radziła sobie z dwiema trudnościami zdrowotnymi w jednym czasie. W momencie, kiedy objawy jednego zaburzenia zostaną zminimalizowane, drugie zaburzenie – towarzyszące, również zmniejszy swoje nasilenie. Więcej o depresji, jej powstawaniu i sposobach terapii przeczytasz tutaj.

Medycyna i depresja

Lista chorób kojarzonych z depresją z kolejnymi latami się wydłuża, ale nie każda choroba fizyczna jest jednocześnie zaburzeniem depresyjnym. Niektóre z wymienionych chorób objawiają się jednak w podobny sposób. U pacjenta powodują spadek energii, nadmierną senność, brak zainteresowania, pogorszenie jakości snu, czy trudnościami w koncentracji. Choroba ciała, mimo że nie jest bezpośrednio związana z zaburzeniem psychicznym, to niejednokrotnie daje właśnie podobne objawy. 

Choroby medyczne kojarzone z depresją

• Niedoczynność lub nadczynność nadnerczy, co wiąże się z zaburzonym wytwarzaniem hormonu – kortyzolu. Kortyzol ma właściwości przeciwzapalne i zatrzymuje sól w organizmie. Często nazywany jest hormonem stresu, ponieważ powoduje podwyższenie glukozy w organizmie w reakcji stresowej. Jego rola w organizmie jest nieoceniona, dlatego chroniczne obniżenie lub podwyższenie poziomu kortyzolu prowadzi do różnych zaburzeń.
• Anemia.
• Rak.
• Zespół przewlekłego zmęczenia.
• Przewlekłe choroby nerek.
• Cukrzyca.
• Choroba wieńcowa.
• Nadczynność lub niedoczynność tarczycy.
• Zespół jelita drażliwego.
• Epilepsja.
• Choroba Parkinsona.
• Stwardnienie rozsiane.
• Zespół bezdechu śródsennego.
• Udar.
• Niedobór witamin (witaminy D i B12).

Po czym poznać, że to (NIE) depresja

Poniżej znajduje się opis, który przybliża do odróżnienia objawów chorób fizycznych podobnych do depresji, od jej psychologicznych elementów. Cztery powszechnie występujące choroby fizyczne, które kojarzymy z depresją, nierzadko dają “maskę” depresji, lub powiększają odczuwanie samej choroby. 

Człowiek może cierpieć z powodu niedoczynności tarczycy, która daje podobne objawy i wyłącznie to tłumaczy obniżony nastrój. Może się też zdarzyć, że inna osoba, która ma niedoczynność tarczycy, ma zdiagnozowaną również depresję. W drugim przypadku jedno zaburzenie wpływa na drugie i potęguje objawy. 

Niedoczynność tarczycy a to jak się czujemy

Tarczyca znajduje się w szyi człowieka zaraz pod jabłkiem Adama. Odpowiada za wytwarzanie 3 hormonów, które odpowiadają za zdrowe włosy i paznokcie. Hormony tarczycy wpływają na poziom energii i metabolizm – szybkość i sprawność spalania kalorii. Kiedy tarczyca nie pracuje dostatecznie, a hormonów jest zbyt mało, mówimy o niedoczynności. W takiej sytuacji mamy do czynienia z obniżonym poziomem energii, zmęczeniem, powolnym poruszaniem się, czy przygnębieniem. 

Jeżeli masz wątpliwości, czy cierpisz z powodu depresji, czy niedoczynności tarczycy, a może wydaje Ci się, że zmagasz się z dwoma zaburzeniami jednocześnie, przejdź przez listę kontrolną. Może się jednak okazać, że wyrównanie poziomu hormonu – tyroksyny znacząco obniży objawy podobne do tych w depresji. 

Lista kontrolna 

Przeczytaj i zaznacz na kartce, każdy z regularnie odczuwanych objawów przed wizytą u lekarza. Lekarz prawdopodobnie skieruje Cię na badania krwi do laboratorium i wdroży adekwatne leczenie. Pamiętaj, że ta lista kontrolna to wyłącznie ułatwienie w rozpoznaniu objawów, a nie narzędzie do autodiagnozy. 

1. Obfite krwawienia miesiączkowe
2. Zaparcia
3. Sucha skóra, paznokcie i włosy
4. Skrajne zmęczenie
5. Nietolerancja na zimno (szybkie marznięcie)
6. Zaburzenia pamięci 
7. Zaburzenia snu (śpię więcej/mniej).

Chroniczny ból czy depresja?

Badania naukowe przeprowadzone na Uniwersytecie Stanforda przez dr. Ohayona i dr. Schatzberga wykazały, że chroniczny ból i depresja mogą być ze sobą ściśle powiązane. Autorzy badania potwierdzili, że ból wzmaga się u osób, które są zestresowane, płytko śpią lub są zmęczone. 

Ból ogranicza klasyczne dla człowieka funkcjonowanie. Jeżeli pracujemy, spotykamy się ze znajomymi, mamy rodzinę i hobby, to ból staje się ograniczający. Osoby cierpiące z powodu bólu są przygnębione, wycofane, rezygnują z pracy czy aktywności fizycznej. 

Ból może współistnieć z depresją. Depresja może nasilać ból, a ból nasila depresję. Wygląda to, jak koło, z którego trudno znaleźć wyjście. Jednak dużą możliwością w terapii jest zajęcia się jedną dolegliwością na raz. W wielu przypadkach obniżenie bólu obniża też nieprzyjemne objawy psychiczne. Osoby cierpiące z powodu bólu współistniejącego, mogą liczyć na pomoc farmakologiczną i psychoterapeutyczną. O rodzajach psychoterapii pisaliśmy w artykule pt. “Rodzaje psychoterapii – jaką psychoterapię wybrać”. Znajdują się tam wyniki badań dotyczące skuteczności różnych podejść. 

Poniżej znajdziesz ćwiczenie, które pozwoli Ci powiązać swój nastrój z nasileniem bólu. Przygotuj sobie kartkę, na której zrób tygodniowy kalendarz. Może to wyglądać jak plan lekcji, ale pamiętaj również o weekendach. W każdym dniu tygodnia oznacz poziom bólu i subiektywny (odczuwany przez Ciebie) poziom depresji. Dzięki temu ćwiczeniu dowiesz się, czy stany depresyjne mają wpływ na silniejsze odczuwanie bólu i odwrotnie. 

• poziom bólu (0 – 10 gdzie zero oznacza brak bólu)
• poziom odczuwanej depresji (0 – 10 gdzie zero oznacza brak odczuwanych objawów).

Niedobór witamin, a obniżony nastrój

Jeżeli w wynikach krwi masz widocznie obniżony poziom witamin i zmagasz się z depresją, przyjmowanie odpowiednich preparatów witaminowych może istotnie wpłynąć na poprawę Twojego nastroju. W leczeniu depresji najlepiej przebadane są 3 witaminy:

1. foliany (kwas foliowy),
2. witaminę D,
3. witaminę B12.

Kwas foliowy

Witaminy z tej grupy biorą udział w produkcji neuroprzekaźników – mających udział w przezwyciężaniu depresji. Kwas foliowy stosowany jest, jako środek przyjmowany razem z lekami przeciwdepresyjnymi dla osób, które mają postawioną diagnozę wskazującą na obniżony nastrój. 

Witamina D

Badania przeprowadzone w Norwegii dowiodły, że istnieje związek pomiędzy poziomem witaminy D we krwi, a wystąpieniem depresji. Oznacza to, że pacjenci przyjmujący witaminę D doustnie, doświadczyli poprawy swojego samopoczucia. Jeżeli podstawowa farmakoterapia stosowana w leczeniu okazuje się zawodna, warto wtedy zlecić badanie witaminy D, które może się okazać drogowskazem w dalszej terapii. 

Witamina B12

Niedobory witaminy B12 w organizmie przyczyniają się do powstania anemii. Anemia jest jednym z zaburzeń fizycznych, dających podobne objawy do depresji. Zaliczamy do nich osłabienie i manię. 

Zespół bezdechu śródsennego

Zespół bezdechu śródsennego to trudne do zdiagnozowania schorzenie. Postawienie diagnozy niekiedy zajmuje lata, ze względu na sposób przeprowadzania badania. Osoby cierpiące na to schorzenie podczas snu, wielokrotnie przerywają swoje oddychanie. Zazwyczaj głośno chrapią, a ich sen jest niespokojny. Efektem zespołu bezdechu śródsennego jest nadmierna senność podczas dnia. Bóle głowy to druga najczęstsza dolegliwość towarzysząca takim osobom. 

Badania przeprowadzone przez dr. Daniela Schwartza i współpracowników wydają się wprowadzać światełko w tunelu. Badania wykazały, że osoby cierpiące zarówno na zespół bezdechu śródsennego, jak i na depresje mogą liczyć na rozwiązanie. Zastosowanie terapii dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych podczas snu zmniejsza objawy psychologiczne.

Podsumowanie

Zanim zostanie postawiona diagnoza depresji, warto wziąć pod uwagę choroby fizyczne, które mogą wywoływać podobne objawy. Czasami organizm podpowiada nam, że “to, co czujemy” jest depresją i skupiamy się wyłącznie na tym. W niektórych przypadkach leczymy się na chorobę fizyczną, omijając myślenie o innych przyczynach. Warto jednak poświęcić trochę uwagi na rozróżnienie choroby podstawowej i towarzyszącej. Często zdarza się, że choroba podstawowa to np. niedoczynność tarczycy, a współistniejąca to depresja. Zestawienie ze sobą co najmniej dwóch zaburzeń może powodować nasilenie lub pojawienie się objawów kolejnej. Najważniejsze jest, by działać po kolei – zanim rozpoczniemy farmakoterapię zaleconą od psychiatry, rozejrzyjmy się po naszym organizmie i zbadajmy inne ewentualności.